Padaczka a praca zawodowa

Szacuje się, że w Polsce żyje około 400 tysięcy osób chorych na padaczkę. Tylko około jedna trzecia z nich jest aktywna zawodowo. Wynika to głównie z braku wiedzy na temat epilepsji i lęku przed nią wśród społeczeństwa. Panuje przekonanie, że chorzy nie mogą samodzielnie funkcjonować. Wielu ludzi podświadomie boi się napadów. Chociaż oczywiście zdarzają się padaczki o bardzo ciężkim przebiegu, to jednak zdecydowana większość chorych dzięki przyjmowanym lekom napadów nie ma wcale lub ma je rzadko. I choć niektóre padaczki powodują upośledzenie umysłowe, to u większości osób choroba nie ma wpływu na ich intelekt. Dlatego możliwości podjęcia pracy u każdej osoby chorej są troszkę inne i warto o tym porozmawiać ze swoim lekarzem prowadzącym.

Poniżej kilka najistotniejszych zagadnień dotyczących aktywności zawodowej osób z epilepsją.

Jakie zawody może wykonywać osoba chora na padaczkę?

• Właściwie większość zawodów jest dostępna dla osób chorych na padaczkę, u których napady są dobrze kontrolowane stosowanym leczeniem.
• Nie ma żadnych ograniczeń w pracy intelektualnej.
• Aktualnie przy nowych monitorach komputerowych nie ma ryzyka wywołania napadu (chyba, że ktoś testuje gry komputerowe, w których jest migające światło, ale wynika to z treści obrazu, a nie monitora).
• Większość zawodów wymagających pracy fizycznej, z wyjątkami opisanymi niżej.

Czego nie może robić osoba chora na padaczkę?

• Nie może pracować na wysokości.
• Nie może zawodowo prowadzić pojazdów, pilotować samolotów etc.
• Nie powinna pracować przy obsłudze maszyn w ruchu (np. obrabiarki, tokarki itp.).
• Wykluczona jest praca z materiałami niebezpiecznymi, np. spawanie, praca z niebezpiecznymi chemikaliami, z przedmiotami cennymi i kruchymi etc.
• Nie może wykonywać prac związanych ze sportami wysokiego ryzyka: nurek, spadochroniarz itp.
• W służbach mundurowych padaczka wyklucza pracę na większości stanowisk.
• Chorzy na padaczkę powinni unikać pracy w nocy.

O czym powinien pamiętać pracodawca?

Pracodawca zatrudniając pracownika chorego na padaczkę, może uzyskać dofinansowanie z PFRON na zatrudnienie osoby z chorobą szczególną.

Jeśli chodzi o dostosowywanie stanowiska pracy, to zwykle nie ma konieczności przeprowadzania jakichś wielkich prac. Zasadniczo należy zadbać, aby w pobliżu takiego pracownika nie było niebezpiecznych przedmiotów, np. rzeczy ostrych, wrzątku i tym podobnych, którymi mógłby się zranić w razie napadu. W większości przypadków wystarczy zdrowy rozsądek. Pomocą może być też opinia lekarza medycyny pracy lub lekarza prowadzącego chorego. Należy oczywiście pamiętać, żeby rozważnie przeprowadzić rekrutację. Nie ma sensu zatrudniać człowieka z padaczką na stanowisko np. montera na wysokości.

Po zatrudnieniu osoby chorej rozsądnym posunięciem wydaje się poinformowanie najbliższych współpracowników o chorobie oraz przeprowadzenie wśród nich szkolenia z udzielania pierwszej pomocy w razie napadu. Jak można się przekonać w tym wpisie, jest to bardzo proste. Pokazanie, jak napad wygląda w rzeczywistości i jak należy się wtedy zachować, zmniejsza poziom lęku oraz poprawia bezpieczeństwo pracy.

Podsumowując: przy aktualnym rozwoju medycyny większość chorych może prowadzić normalne życie prywatne i zawodowe. Niestety padaczka wciąż budzi wiele negatywnych skojarzeń, przez co chorzy na nią ludzie spotykają się niekiedy z dyskryminacją zarówno przy zatrudnieniu, jak i w samej pracy.

dr Marta Banaszek

Źródła:

• Staniszewska A., Sobiecki M., Duda-Zalewska A., Religioni U., Juszczyk G., Tatara T. et al., Professional activity of people with epilepsy.„Medycyna Pracy” 2015; 66(3): 343-350. doi: 10.13075/mp.5893.00051.
• ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 29 sierpnia 2019 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców.
• ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 11 października 2018 r. w sprawie wykazu chorób i ułomności, wraz z kategoriami zdolności do służby w Policji, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Państwowej Straży Pożarnej oraz Służbie Ochrony Państwa.