Atak padaczki: pierwsza pomoc w epilepsji. Jak pomóc choremu?

Padaczka jest jedną z najczęstszych chorób neurologicznych, z którą zmaga się 1% społeczeństwa (w Polsce jest to około 400 tys. osób). Często mimo prowadzonej terapii, dochodzi do wyładowań bioelektrycznych w mózgu, co prowadzi do ataku. Warto wtedy mieć świadomość, jak pomóc choremu i udzielać wsparcia, kiedy będziemy świadkiem takiego napadu.

Jak rozpoznać atak padaczki?

Padaczka to choroba, która powoduje nieprawidłowe funkcjonowanie niektórych komórek nerwowych w mózgu. Są różne rodzaje i przyczyny napadów padaczkowych (m.in. uogólnione napady toniczno-kloniczne, które często charakteryzują się najcięższym przebiegiem, czy też napady częściowe). Mogą one wyglądać tak, jak zwykle widzimy to na filmach jako klasyczne objawy padaczki: człowiek upada i ma drgawki, które ustępują po 2-3 minutach. Czasami jednak mogą przejść one w stan padaczkowy, który trwa dłużej. Gwałtowny atak może zakończyć się utratą przytomności czy przygryzieniem języka.

Niebezpiecznie mogą wyglądać także drgawki gorączkowe, które jednak nie są związane z chorobami układu nerwowego.

Zdarza się jednak i tak, że w czasie napadu człowiek wcale nie upada, nie traci przytomności, ale traci kontakt z otoczeniem (w trakcie takiego napadu chory ma zawężoną świadomość). Podczas takiego napadu padaczkowego osoba chora może chodzić, wykonywać różne, z pozoru zwyczajne czynności, ale całkowicie nie ma świadomości, że je robi.

Zdarza się, że te czynności mogą być dla niej niebezpieczne – np. może próbować wyjść przez okno lub przejść przez ruchliwą ulicę. Taki napad padaczkowy trwa zwykle do kilkunastu minut.

Pierwsza pomoc w razie napadu padaczki

Zaraz po rozpoznaniu padaczki, kluczowa jest wiedza, jak prawidłowo udzielić pierwszej pomocy poszkodowanemu, jeszcze przed przybyciem zespołu ratownictwa medycznego.

Podczas ataku padaczki:

  • zostań z osobą, która ma napad – w miarę możliwości zmierz czas trwania napadu i zbierz dane chorego,
  • zadbaj o bezpieczeństwo – jeżeli napad wystąpił na jezdni, ściągnij chorego na pobocze lub zatrzymaj ruch,
  • odsuń od chorego przedmioty, o które mógłby się pokaleczyć lub poobijać,
  • podłóż coś miękkiego (ale nie wysokiego) pod głowę osoby mającej napad, żeby zapobiec potłuczeniu jej w czasie drgawek,
  • może dojść do mimowolnego oddania moczu – możesz zadbać więc o odrobinę prywatności, aby poszkodowany nie czuł się skrępowany.

 Po ustaniu ataku epilepsji:

  1. W razie utraty przytomności połóż chorego na boku i delikatnie odchyl jego głowę do tyłu, aby udrożnić drogi oddechowe.
  2. Pozostań z chorym do momentu, aż w pełni odzyska świadomość – to znaczy do chwili, gdy będzie rozmawiał z Tobą zupełnie logicznie.
  3. U chorych na padaczkę często występuje tak zwane splątanie ponapadowe. Trwa ono zwykle od kilku do kilkunastu minut i tym czasie chory może być pobudzony, zachowywać się dziwnie i stwarzać zagrożenie dla siebie i otoczenia. Bardzo ważne, by zapewnić mu wtedy opiekę. Nie próbuj na siłę utrzymać go w jednym miejscu, ale pilnuj, żeby nie zrobił sobie krzywdy.
  4. Kiedy chory w pełni odzyska świadomość, upewnij się, czy nic go nie boli i czy wcześniej zdarzały mu się napady padaczkowe. Jeśli to był pierwszy napad w życiu, należy wezwać pogotowie.

Czego nie wolno robić, gdy jesteś świadkiem ataku epilepsji:

  • nie wkładaj nic do ust,
  • nie podawaj wody ani leków,
  • nie powstrzymuj na siłę drgawek,
  • nie krępuj ciała,
  • nie otwieraj zaciśniętej szczęki,
  • nie szarp chorego.

Napad padaczki z zaburzeniami świadomości

Specyficzną jest sytuacja, gdy chory ma zawężoną świadomość – wówczas:

  • Zostań z osobą, która ma napady nieświadomości (zmierz czas trwania ataku i zbierz informacje o chorym).
  • Zadbaj o bezpieczeństwo swoje i chorego (postaraj się go utrzymać w bezpiecznym miejscu – nie przechodź przez ruchliwą ulicę).
  • Osoba z zaburzeniami świadomości może błędnie rozumieć zachowanie ratownika i próby pomocy odczytać jako atak. Dlatego postaraj się ograniczyć swoją ingerencję tylko do najbardziej niezbędnych czynności, kiedy chory ewidentnie zagraża sam sobie.
  • Pozostań z chorym do momentu, gdy w pełni odzyska świadomość – to znaczy do chwili, gdy będzie rozmawiał z Tobą zupełnie logicznie.
  • Kiedy w pełni odzyska świadomość, upewnij się, czy nic go nie boli i czy wcześniej zdarzały mu się napady padaczkowe.

Kiedy wezwać pogotowie ratunkowe?

Większość napadów padaczkowych nie stanowi zagrożenia dla życia człowieka. Napady z drgawkami zwykle ustępują po kilku minutach, po nich chory śpi lub jest splątany przez kilkanaście minut (rzadko kilkadziesiąt), po czym dochodzi do siebie.

Napady z zaburzeniami świadomości są dłuższe i również nie stanowią zagrożenia, jednak w każdym takim przypadku zawsze warto skonsultować się z lekarzem. Czasami jednak napad może świadczyć o stanie zagrożenia życia i wymaga natychmiastowej pomocy medycznej.

Kiedy zatem wezwać pogotowie?

  • napad drgawek trwa powyżej 5 minut,
  • chory ma drgawki, po których następuje przerwa, podczas której nie odzyskuje przytomności, a następnie ma kolejne drgawki,
  • napad z zaburzeniami świadomości trwa bardzo długo (powyżej 30 minut),
  • w czasie napadu doszło do poważnego zranienia, złamania, urazu głowy itd.,
  • po napadzie przez długi czas (powyżej 30 minut) chory nie odzyskuje świadomości i nie reaguje na próby wybudzenia,
  • to był pierwszy napad w życiu.

 

dr Marta Banaszek

 

Blog Neurosphera

Sprawdź nasz Blog

Zobacz wszystkie wpisy

ADHD i alkohol – poprawia samopoczucie, ale czy na pewno idą w parze?

ADHD (zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) to neurobiologiczne zaburzenie, które wiąże się z trudnościami w...
Czytaj więcej

Ataki paniki – strach ma wielkie oczy

Twoje serce bije mocniej, masz zawroty głowy i uczucie odrealnienia? To może być atak paniki! Dowiedz się więcej o jego przyczynach i formach leczenia
Czytaj więcej

Badanie EEG w psychiatrii – kiedy je wykonać i co można nim zbadać?

Opisując badania EEG i czytając skierowania od psychiatrów widzę, że niektórzy z Was muszą mieć  niejasności, do czego to badan...
Czytaj więcej

CZYM CHARAKTERYZUJE SIĘ ADHD U DZIECI I DOROSŁYCH I JAK JE ZDIAGNOZOWAĆ?

ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) i AADHD (Adult Attention Deficit Hyperactivity Disorder) to neurologiczne zabur...
Czytaj więcej