Migrena jest chorobą wywierającą negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie dotkniętych nią osób. Ma charakter nawracający, na który składają się objawy zapowiadające atak migreny, bóle głowy wraz towarzyszącymi objawami ze strony układu pokarmowego i neurologicznego. Ile osób zmaga się z tą chorobą, jaki jest jej przebieg i – co najważniejsze – jak można ją skutecznie leczyć?
Spis treści
Ile osób choruje na migrenę?
Migrena występuje dwa, a nawet do trzech razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Częstotliwość jej pojawiania zmienia się także w zależności od grupy wiekowej. Największa jest wśród osób w wieku 25-55 lat, czyli wtedy, kiedy jesteśmy najbardziej aktywni zawodowo i wynosi 12%. Dodatkowo u 14% społeczeństwa istnieje prawdopodobieństwo wystąpienia migreny. Daje to łącznie 26% osób cierpiących na migrenę bądź zagrożonych nią w przyszłości. Z kolei na migrenę przewlekłą choruje od 0,91% do 2,20% społeczeństwa.
Według danych GUS z ostatniego spisu powszechnego z 2021 roku w Polsce mieszka 38.179.800 osób, z czego 65% jest w wieku produkcyjnym. Należy więc przyjąć, że na migrenę choruje w naszym kraju od 2,75 mln do 6,5 mln osób (z uwzględnieniem migreny prawdopodobnej), z czego 230 tys. do 550 tys. cierpi na migrenę przewlekłą.
Migrena – objawy
Typowy atak migreny u pacjenta składa się z czterech faz. Jednak – co warto podkreślić – nie wszystkie z nich muszą wystąpić podczas napadu.
Faza prodromalna
Cechuje się różnorodnością objawów:
- psychicznych: rozdrażnienie, podwyższony/obniżony nastrój, senność,
- neurologicznych: nadmierne ziewanie, trudności z koncentracją, zaburzenia mowy, nadwrażliwość sensoryczna,
- ogólnych: brak/nadmierny apetyt, biegunki/zaparcia, sztywność karku.
Aura
Aura natomiast jest zespołem objawów neurologicznych, które poprzedzają ból głowy:
- czuciowe: halucynacje wzrokowe/węchowe, zniekształcenie obrazu, częściowa utrata widzenia,
- ruchowe: przemijający niedowład, ataksja (zaburzenia koordynacji ruchowej ciała), apraksja (niezdolność lub trudność w wykonywaniu dobrze nam znanych czynności), bóle szyi,
- poznawcze: deja/jamais vu, przemijająca afazja (zaburzenia mowy).
Ból głowy
Ból migrenowy w 60% jest zwykle jednostronny, pulsujący, o znacznym nasileniu. Wzmaga go aktywność fizyczna, a nawet zwykły ruch głową. Towarzyszą mu również inne objawy – najczęściej ze strony układu pokarmowego, takie jak nudności, wymioty, które utrudniają przyjmowanie leków.
Taki ból trwa przeważnie od 4 do 72 godzin. Jednak osoby cierpiące na migrenę przewlekłą doświadczają bólu przez co mniej 15 dni w miesiącu.
Faza ponapadowa
Konsekwencją napadu są trudności w koncentracji, uczucie zmęczenia, drażliwość, obniżony nastrój, brak energii, senność, bóle mięśniowe, brak apetytu lub napadowe uczucie głodu.
Następstwa migrenowego bólu głowy
Zauważono, że ze zwiększoną częstotliwością napadów migreny wiąże się niska aktywność fizyczna przy jednocześnie zwiększonej podatności na stres. Ponadto z migreną współwystępują inne objawy, takie jak zaburzenia snu, depresja, zaburzenia lękowe, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia jedzenia, które niejednokrotnie prowadzą do otyłości.
Szczególnie trudną pod kątem leczenia grupą są osoby cierpiące na migrenę przewlekłą. Tacy pacjenci często nadużywają leków przeciwbólowych – u 40% z nich nie jest skuteczne tradycyjne leczenie profilaktyczne.
Dodatkowo w trakcie dolegliwości bólowych wydajność pracy u osób chorujących jest znacznie ograniczona lub w ogóle niemożliwa. Migrena ma negatywne konsekwencje także dla życia rodzinnego. Zdarza się, że niekorzystnie wpływa na relację pomiędzy domownikami, ponieważ niekiedy nie jest traktowana przez innych jako poważna choroba. Poczucie stygmatyzacji osób cierpiących na migrenę jest zbliżone do sytuacji osób chorujących na padaczkę.
Leczenie migrenowego bólu głowy
Obecnie istnieje możliwość skutecznego leczenia i zapobiegania atakom migreny. Doprowadziły do tego badania skoncentrowane na poznaniu mechanizmów wyzwalających napad tej choroby. Zauważono, że peptyd zależny od genu kalcytoniny (CGRP) jest jednym z najliczniej występujących neuropeptydów w układzie trójdzielno-naczyniowym uwalnianym podczas napadu migreny. Dzięki aktywacji receptorów CGRP wywołuje aktywację receptorów bólowych (nocyreceptorów) w oponach mózgowych, rozszerzenie naczyń (wazodylatację) i zapalenie neurogenne.
W oparciu o te mechanizmy stworzono cztery przeciwciała monoklonalne: trzy skierowane przeciwko samemu neuropeptydowi CGRP (eptinezumab, fremanezumab i galkanezumab) i jedno skierowane przeciwko receptorowi CGRP (erenumab). Te przeciwciała są bezpieczne dla organizmu, w pełni przez niego tolerowane oraz skuteczne. Są wskazane zarówno do leczenia migreny epizodycznej (do czterech napadów w miesiącu), jak i do leczenia profilaktycznego migreny przewlekłej. We wszystkich badaniach przeciwciała monoklonalne wykazały istotny spadek średniej liczby dni z migreną (redukcja o co najmniej 50%), zmniejszenie miesięcznego przyjmowania doraźnych lekówprzeciwbólowych i poprawę jakości życia w odniesieniu do placebo. Ponadto przeciwciała monoklonalne skutecznie zmniejszały stopień nasilenia objawów towarzyszących migrenie, jak: światłowstręt, nadwrażliwość na dźwięk, nudności lub wymioty. Leki te są bezpieczne dla pacjentów.
Najczęściej zgłaszanym zdarzeniem niepożądanym było występowanie reakcji w miejscu wstrzyknięcia, takich jak ból czy rumień. Jedynie w przypadku erenumabu obserwowano łagodne zaparcia. Nie odnotowano jednak niekorzystnego wpływu na wątrobę, układ immunologiczny czy układ sercowo-naczyniowy. Takie leczenie powinno się prowadzić przez co najmniej 6–12 miesięcy.
W miarę stosowania przeciwciał w leczeniu migreny zaczynają się pojawiać dowody przemawiające za ich bezpieczeństwem i skutecznością w długofalowym stosowaniu.
