Na padaczkę choruje około 1% społeczeństwa. W Polsce jest to około 400 tysięcy osób, z czego połowa to kobiety. Wiele z nich obawia się, że choroba będzie przeszkodą do zajścia w ciążę i urodzenia zdrowego dziecka. Nic bardziej mylnego. Obalamy ten mit i przedstawiamy pięć faktów o ciąży kobiet chorujących na epilepsję.
Spis treści
Planowanie ciąży u kobiet z epilepsją
Kobiety chorujące na padaczkę mogą z powodzeniem zaplanować powiększenie rodziny, a sama ciąża nie różni się od tej u zupełnie zdrowych Pań. Dzieci, które rodzą, są również w pełni zdrowe. Jednakże, aby kobieta w tym wyjątkowym czasie czuła się bezpieczna, konieczne jest zaplanowanie ciąży pod okiem doświadczonego epileptologa. Kluczem jest zajście w ciążę w optymalnym momencie, kiedy stosowane leczenie przeciwpadaczkowe jest prawidłowo dobrane pod kątem skuteczności i bezpieczeństwa. Dlatego w trakcie przygotowań kobieta powinna pozostawać pod systematyczną opieką zarówno ginekologa, jak i neurologa.
Jest kilka rzeczy, o których należy pamiętać:
- Przed ciążą neurolog weryfikuje skuteczność i bezpieczeństwo stosowanej terapii przeciwpadaczkowej. W razie potrzeby wprowadza zmiany w leczeniu, a następnie obserwuje ich efekt. Ten etap może wymagać czasu, dlatego należy poinformować swojego neurologa o planach starania się o dziecko jak najwcześniej.
- Leczenie przeciwpadaczkowe jest czynnikiem ryzyka obniżenia stężenia folianów we krwi. Tymczasem kwas foliowy jest potrzebny do prawidłowego rozwoju płodu – dlatego co najmniej przez 3 miesiące przed rozpoczęciem starań o dziecko powinno się zacząć go suplementować.
- Zmiany hormonalne zachodzące podczas ciąży mogą powodować wahania stężenia leków przeciwpadaczkowych we krwi kobiety. Neurolog decyduje o wykonaniu pomiaru ich poziomu przed ciążą, a następnie w każdym z jej trzech trymestrów.
Czy badania EEG i VEEG są bezpieczne?
Jednym z podstawowych badań wykonywanych, zarówno w diagnostyce epilepsji, jak i już po jej rozpoznaniu, są badania EEG (elektroencefalografii) i VEEG (elektroencefalografii videometrycznej). Polegają na obserwacji bioelektrycznej czynności mózgu. W ich trakcie często wykonuje się hiperwentylację (pogłębione oddechy) i fotostymulację (wystawianie wzroku na działanie światła stroboskopowego). Testy te nie wpływają negatywnie na ciążę. Jednak każdorazowo decyzję o potrzebie wykonania badania podejmuje lekarz neurolog prowadzący ciężarną pacjentkę.
Więcej o badaniu EEG przeczytacie w innych wpisach na naszym blogu.
Czy kobieta z padaczką może rodzić naturalnie?
Jak wskazują specjaliści, poza określonymi sytuacjami klinicznymi nie ma żadnych przeciwwskazań, aby dziecko przyszło na świat siłami natury. Kiedy lekarz może odradzić Pacjentce poród naturalny? Jest kilka takich sytuacji:
- zwiększona liczba napadów w ostatnim trymestrze,
- występujący w przeszłości stan padaczkowy.
Jednak u większości kobiet nie ma żadnych neurologicznych przeciwwskazań do porodu naturalnego. Wskazane jest stworzenie jak najbardziej komfortowych warunków dla rodzącej poprzez redukcję czynników ryzyka napadów, takich jak zmęczenie, ból i stres. Ulga w bólu poprzez zastosowanie znieczulenia zewnątrzoponowego zmniejsza poziom stresu i pozwala odpocząć kobiecie w trakcie długiego porodu.
Czy kobiety z epilepsją mogą karmić piersią?
Zdecydowanie tak! Taki sposób odżywiania dziecka jest zalecany przez specjalistów, w tym przez Polskie Towarzystwo Epileptologii (PTE) i Polskie Towarzystwo Ginekologii. Organizacja PTE wydała rekomendację w tym zakresie, w której zaleca propagowanie idei karmienia piersią. Dlaczego? Zarówno pokarm matki, jak i sam proces odgrywają bowiem ważną rolę w rozwoju niemowląt. W zależności od ilości i typu stosowanych leków przeciwpadaczkowych lekarz neurolog doradzi najbardziej optymalny sposób karmienia dziecka. W pewnych sytuacjach, kiedy wyłączne karmienie piersią nie jest możliwe, często istnieje możliwość karmienia mieszanego.
Ważny jest także sposób zażywania leków przeciwpadaczkowych podczas okresu karmienia. Te powinny być przyjmowane bezpośrednio po karmieniu lub bezpośrednio przed najdłuższym okresem snu dziecka.
Każdorazowo temat karmienia dziecka powinien być przedyskutowany z neurologiem jeszcze w trakcie trwania ciąży.
Jak powinna wyglądać pomoc w okresie poporodowym?
Niezwykle ważna jest organizacja życia po porodzie. Ten czas jest nie tylko wyjątkowy, ale i bardzo wymagający dla wszystkich członków rodziny. Dlatego dobrze, aby pacjentki w trzecim trymestrze ciąży na wizytach lekarskich pojawiały się ze swoimi partnerami. Pozwoli im to odpowiednio zaplanować opiekę i przygotować się do nowego etapu w życiu.
Warto wtedy omówić ze swoim neurologiem zasady bezpiecznej opieki nad noworodkiem:
- przewijanie i przebieranie dziecka raczej na podłodze niż na stole,
- karmienie dziecka na podłodze na miękkiej powierzchni, najlepiej w pozycji leżącej,
- mycie dziecka na macie na podłodze, a nie w wanience,
- zabezpieczenie płyty kuchennej barierką ochronną,
- właściwe noszenie dziecka w nosidle.
Ważną kwestią jest także nocna opieka nad dzieckiem. Wsparcie w tym zakresie jest szczególnie ważne w przypadku pacjentek chorujących na padaczkę. Przebyty poród, natłok nowych obowiązków związanych z opieką nad dzieckiem, nocne pobudki na zmianę pieluszki i karmienie powodują kumulację zmęczenia. Przewlekłe niewyspanie może doprowadzić do wystąpienia napadu. Świeżo upieczona mama musi mieć zatem zapewnione od 4 do 6 godzin nieprzerwanego odpoczynku.
Ponadto należy pamiętać, że napady padaczkowe mogą prowadzić do przypadkowych upadków i urazów. Odpowiednie przygotowanie się do narodzin, adaptacja mieszkania i otoczenia, a także wprowadzenie do codziennego życia konkretnych nawyków pozwolą zmniejszyć ryzyko urazów zarówno u mamy, jak i dziecka.
Współpraca merytoryczna: lek. Maja Kopytek-Beuzen
